شاید برایتان تعجب‌آور نباشد که شیوع Covid-19 بزرگ‌ترین شوک اقتصادی سال بوده است؛ چرا‌که کسب‌وکار و زندگی شخصی افراد را در سراسر جهان متزلزل کرده است. در پی شیوع این ویروس هیچ‌چیز در امان نمانده و از محیط‌های اداری گرفته تا مشاغل از راه دور و فراتر از آن، همه افراد و خانواده‌ها تحت تأثیر آن قرار گرفته‌اند.

با این‌حال به‌رغم آسیب‌هایی که جولان این ویروس به‌ویژه در نظام اقتصادی جهان دربرداشته است، تحولات مثبتی را که ایجاد کرده، به‌خصوص ظهور بیش‌ازپیش استراتژی‌ها، مشاغل و کسب‌وکارهای دیجیتالی جدید، غیرقابل چشم‌پوشی است. با نزدیک شدن به سال ۲۰۲۱ این تغییر و تحولات بی‌سابقه زمینه را برای شکل‌گیری چند روند نوظهور در حوزه رهبری فراهم ساخته‌اند. این مقاله به تشریح ۷ روند برتر می‌پردازد که به رهبران، مدیران و متخصصان تازه‌کار بینش خاصی در مورد رهبری می‌دهد.​

مطالعه بیشتر: تعاریف رهبری و رابطه آن با قدرت

روند رهبری ۱: کسب دانش و مهارت‌های جدید و مورد نیاز

با شیوع همه‌گیری Covid-19 بیشتر کسب‌وکارها شیوه‌های جدیدی را در پیش گرفته اند، فعالیت بسیاری از کارمندان و ارتباط با مشتریان و همکاران از راه دور است.

اریک گارتون و مایکل مانکینز در مقاله خود تحت عنوان «این همه‌گیری شکاف بهره‌وری شرکت‌ها را افزایش می‌دهد»، اظهار می‌دارند که هرچه کسب‌و‌کار شما به راحتی بتواند از آخرین فناوری‌های موجود استفاده کند، بهره‌وری بیشتری خواهد داشت.

مورین متکالف در وب‌سایت فوربس می‌نویسد: تغییر مهارت‌ها و کسب دانش جدید هم به رهبران و هم به کارکنان مربوط می‌شود و با توجه به میزان تغییر کارگران ماهر به‌روزرسانی و یادگیری مهارت‌های جدید و متفاوت الزامی است. برای روشن شدن هرگونه خلأ موجود در مهارت‌ها و پیشی‌گرفتن از رقبا، این سوالات را از خود بپرسید:

• برای داشتن مهارت جدید، چه باید کرد؟
• برای درک مهارت‌های جدید به چه موضوعات جدیدی نیاز است؟
•  چگونه می توان دانش و مهارت خود را به طور مداوم تازه‌سازی کرد؟

از پاسخ خود به این سوالات استفاده کنید تا دانش و مهارت‌های خود را در اوج تغییر و بهره‌وری قرار دهید.

روند رهبری ۲: افزایش انتظارات در مورد ارائه سریعتر نتایج

برخی از شرکت‌ها تلاش کرده‌اند تا با تشدید تقاضا برای محصولات و خدمات در دوران همه‌گیری عقب نمانند. کمبود تقاضا آن‌ها از بازار کار دور نگه‌داشته و قادر به استفاده از مشاغل و استعدادهای جدید نیستند.

با این حال، انتظار می‌رود که توانایی تغییر و رشد در شرایط جدید، به یک حالت طبیعی جدید تبدیل شود. به گفته مورین متکالف، یکی از روندهای نوظهور در حوزه رهبری در سال ۲۰۲۱ این است که تغییر سریع (اکنون که امکان‌پذیر است) به یک قاعده تبدیل می‌شود.

طبق اظهارات گارتون و مانکینز تفاوت اصلی بین «بهترین شرکت‌ها و سایرین» در نحوه مدیریت زمان، استعداد و انرژی نیروی کار آن‌هاست؛ زمان آن چیزی است که هر کارمند روزانه به فعالیت‌های سودمند خود در شرکت اختصاص می‌دهد (که شامل زمان غیرضروری در جلسات، ایمیل‌های بیش‌ازحد یا سایر فرآیندهای بوروکراتیک نمی‌شود)؛ استعداد آن چیزی است که هر کارمند برای شغل خود به‌ارمغان می‌آورد و آن را در راستای هدایت و بهره‌وری شرکت به‌کار می‌بندد؛ و انرژی میزان آمادگی هر کارمند برای سرمایه‌گذاری در کار خود و کمک به موفقیت شرکت است.

نتیجه این می‌شود که دستیابی سریع‌تر به نتایج به معنای به حداقل رساندن وقت تلف‌شده و حفظ تمرکز کارکنان است. براساس تحقیقات گارتون و مانکینز، میزان بهره‌وری «بهترین شرکت‌‌ها» در مدیریت زمان، استعداد و انرژی نسبت به «سایر شرکت‌ها» ۴۰% بیشتر است.

برای اینکه شرایط جدید با تحولات سریع همگام باشد، با پاسخ به سوالات کلیدی زیر با انتظارات فزاینده همراه شوید و و دستیابی به نتایج سریع را حفظ کنید:

• برای ایجاد شرایط جدید چه تغییراتی نیاز است؟
• چگونه اطمینان حاصل می‌کنید که وقتی دو سرعت به یک ماراتن تبدیل می‌شود، شما و کارکنان‌تان می‌توانید در تعادل و مثمرثمر باشید؟
• انتظارات برای داشتن سرعت مداوم چیست؟

روند رهبری ۳: برنامه‌ریزی برای مقابله با نوسانات اقتصادی

طبق گفته متکالف در فوربس، Covid-19 و سایر حوادث بی‌سابقه اقلیمی با هم همپوشانی دارند تا تأثیرات خود را به روش‌هایی غیرقابل‌پیش‌بینی بزرگ‌تر از آنچه هست جلوه دهند. این امر باعث ایجاد نوسانات اقتصادی قابل‌توجهی – تغییرات نامنظمی- می‌شود که هم بر روابط بین‌الملل و هم جوامع محلی تأثیر می‌گذارد.

یک روند نوظهور در حوزه رهبری، با دانستن اینکه Covid-19 یک عامل است و ممکن است مدت‌ها پابرجا باشد، در حال برنامه‌ریزی برای مقابله با این بی‌ثباتی‌ اقتصادی است.متکالف می‌نویسد که عدم‌توانایی سازمان‌ها در پیش‌بینی و برنامه‌ریزی می‌تواند مانع پیشرفت در رسیدگی به مسائل مهم شود و یک واکنش تأخیری یا کند موجب تقویت و تسریع مشکلات اساسی خواهد شد.

برای برطرف‌ساختن این ناپایداری‌های اقتصادی سوالات زیر را مطرح کنید و با استفاده از پاسخ آن‌ها برای مقابله با این نوسانات اقتصادی برنامه‌ریزی کنید:

• این نوسانات اقتصادی چگونه بر کسب‌وکار شما تأثیر می‌گذارد؟
• تأثیرات احتمالی آن بر شما و شرکتتان در سه‌ماه، شش‌ماه و دوازده‌ماه بعد چگونه خواهد بود؟
• برای تقویت بنیان‌ شرکت در هنگام این آشفتگی چه اقداماتی لازم است؟
• اکنون چه فرصت‌هایی در دسترس است که قبلا‌ وجود نداشته است؟

روند رهبری ۴: اعتمادسازی

به گزارش وب‌سایت فوربس، در نتیجه همه‌گیری Covid-19 اعتماد به موسسات و اصولی که حافظ آن‌هاست، کاهش چشمگیری پیدا کرده‌است. اعتماد در هر بخش و هر رابطه‌ای یک ابزار مدیریتی اساسی محسوب می‌شود و برای جبران این تضعیف اعتماد و نگاه به آینده‌ای روشن‌تر، اکنون بیش از هر زمان دیگری اعتمادسازی در سازمان و میان کارکنان اهمیت دارد.

اعتماد در کسب‌وکار شما ضروری است. اعتماد کارکنان به رهبری و نیز به یکدیگر، لازمه داشتن عملکرد موثرتر در هر سازمان است. چنانچه کارکنان وشرکا به این مأموریت و تعهد سازمان برای انجام آن باور داشته باشند، سازمان در زمینه‌های مختلف عملکرد موثرتری خواهد داشت.

به‌عنوان نمونه، شرکت Adobe را درنظر بگیرید  که در جریان این همه‌گیری به روش‌های گوناگون برای ایجاد تعامل و اعتماد متوسل شد و در زمره اولین شرکت‌هایی قرار داشت که برای کاهش نگرانی کارمندان و اثبات تعهد سازمان و ارزش نیروی کار خود، وعده «عدم اخراج» را داد.

برای اثبات ارزش‌های خود و ایجاد اعتماد به سوالات زیر پاسخ دهید:

• ارزش‌های شما چه تاثیری بر اعمال و تصمیمات شما دارد؟
• در سازمان شما قدرت در دستان چه کسی است؟ و آیا شما شاهد انتقال سلسله مراتب به قدرت توزیع‌شده هستید؟
• برای اعتمادسازی چه اقداماتی انجام می‌دهید؟ و آیا می‌توانید اقدامات بیشتری انجام دهید؟

روند رهبری ۵: افزایش انطباق (هم ازلحاظ شخصی و هم ازلحاظ حرفه‌ای)

برای موفق بودن در شرایطی که به سرعت در حال تغییر است، باید با طیف وسیعی از تغییرات در محل کار و خانه سازگار شوید. بسیاری از کارکنان، به دلیل فشارهای درحال‌افزایش در خانه و محل کار، سازمان خود را ترک کرده‌اند. به گفته گارتن و مانکینز، Covid-19 در اکثر شرکت‌ها کاهش جزئی بهره‌وری برجای گذاشته است که این امر با تأثیر منفی بر ظرفیت آن‌ها برای جذب، مدیریت و حفظ بهترین عملکردها مرتبط است.

تحول در کسب‌وکار روی جذب کارکنان و ایجاد انگیزه در آن‌ها تأثیر می‌گذارد. طبق تحقیقات گارتن و مانکینز، میزان بهره‌وری کارمندان متعهد ۴۵% بیشتر از کارمندان راضی و میزان بهره‌وری کارمندان باانگیزه ۵۵% بیشتر از کارمندان متعهد است.

برای افزایش انطباق خود مطابق با این روند رهبری به سوالات زیر پاسخ دهید:

• بزرگ‌ترین چالش‌های پیش‌روی شما و تیمتان چه هستند؟
• برای برطرف ساختن این چالش‌ها چگونه با هم کار می‌کنید؟
• عضو چه گروهی هستید و چگونه با سایر اعضای گروه ارتباط برقرار می‌کنید؟

روند رهبری ۶: بهینه‌سازی بیشتر سیستم

در گذشته، بهینه‌سازی برای رسیدن به سود و بهره‌وری صورت می‌گرفت؛ اکنون معادله کمی پیچیده‌تر شده است و تأکید بهینه‌سازی عمدتاً بر سلامت نیروی کار، عدالت اجتماعی و مواردی از قبیل است.

شبکه‌های جدید با استفاده از فناوری اطلاعات برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات و انتشار ایده‌های جدید، سلسله مراتب را در داخل و بین سیستم‌ها به چالش می‌کشند و پیچیدگی‌هایی را در زنجیره‌های تأمین ایجاد می‌کنند که ممکن است باعث ایجاد تفاوت در دیگر ذینفعان و حتی درون سازمان‌ها شود.

به گزارش گارتن و مانکینز، «بهترین شرکت‌ها»، به‌عبارتی، «شرکت‌هایی که پیش‌تر در مدیریت زمان، استعداد و انرژی خود عملکرد موثری داشته‌اند»، طی ۱۲ ماه گذشته از ۵% تا ۸% بهره‌وری بیشتر برخوردار بوده‌اند؛ چراکه به منظور افزایش زمان کار، امکان دسترسی به استعدادهای جدید و کمک به توسعه و حفظ تعامل کارمندان، سیستم‌های خود را بهینه‌سازی کرده‌اند که نتیجه‌اش تقویت میزان بهره‌وری در این شرکت‌ها بوده است.

درمقابل، بسیاری از شرکت‌های دیگر، به سبب همکاری ناکارآمد، استفاده از روش‌های بیهوده در کار و کاهش کلی کارکنان، کاهش بهره‌وری بین ۳% تا ۶% را تجربه کرده‌اند.

به منظور برطرف ساختن مشکلات موجود در روند بهینه‌سازی بیشتر سیستم، به سوالات زیر پاسخ دهید:

• چگونه سیستم‌ها و فرآیندهای شما برای انعکاس تغییرات سیستمی تکامل می‌یابند؟
• آیا سازمان شما برای ادامه رشد و تکامل اکوسیستم طراحی شده است؟

پاسخ به این سوالات اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می‌دهد و یک نقشه راه برای تکامل و بهینه‌سازی سیستم‌هایتان جهت دستیابی به بهره وری بیشتر – و یک نیروی کار بهینه- ارائه می‌دهد.

روند رهبری ۷: آزادی شغلی بیشتر هرکجا و هرطور که می‌خواهیم

طبق تحقیقات گارتن و مانکینز، داشتن آزادی شغلی برای کار در هر مکانی که فرد بخواهد (در شرایط همه‌گیری معمولا‌ً در خانه) به‌طور متوسط ۴۷.۵ دقیقه از وقت وی را آزاد می‌کند. به‌عبارتی، همه‌گیری، قرنطینه و کار در خانه، موجب آزاد شدن بخشی از وقت کارمندان و انعطاف‌پذیری بیشتر برنامه کاری آن‌ها شد، ضمن این‌که آن‌ها را قادر ساخت وقت بیشتری به شغل خود اختصاص دهند.

سازمان‌های بسیار پربازده تیم‌های خود را به فناوری‌های جدید تجهیز کرده‌اند تا در این دوران هم با مشتریان و همکاران در ارتباط باشند. طبق تحقیقات، سازمان‌هایی که به بهترین نحو اقدام به این کار کرده‌اند، زمان مفید را بیش از ۵% افزایش داده‌اند.

کار در خانه و دورکاری فرصت‌ دسترسی به استعدادهایی را برای سازمان‌ها فراهم کرده که احتمالاً قبل از همه‌گیری دردسترس نبودند؛ و این شرایط جدید موجب شد بیشتر کارمندان با مهارت گستره فعالیت‌های مجازیشان را افزایش دهند نسبت به زمانی که اکثر فعالیت‌هایشان فیزیکی بود.

کار از راه دور یکی از روندهای نوظهور رهبری است؛ پس با پاسخ به سوالات زیر در مورد حفظ تعادل میان کار و زندگی سالم، مراقب فرسایش حریم خصوصی یا کاهش اندک تعادل میان کار و زندگی باشید:

• در کجای زندگی‌تان از انعطاف بیشتری برخوردار هستید؟
• این انعطاف‌پذیری چه تاثیری بر پیوندهای اجتماعی شما در محل کار و خانه دارد؟
• این انعطاف‌پذیری چه تاثیری بر دسترسی به فرصت‌های جدید برای شما و احتمالاً خانواده‌تان دارد؟
• فناوری چگونه زندگی شما تسهیل می‌کند؟

از پاسخ‌های خود برای ایجاد تعادل میان زندگی و کار از راه دور استفاده کنید که به شما آزادی در درست زندگی کردن را  نیز می‌دهد.

سال ۲۰۲۱ به بعد

هرکجا که سقوط هست فرصت تکامل هم هست؛ و استفاده از این فرصت به معنای پذیرش روندهای نوظهور رهبری است که بیش‌ازپیش در حال نمایان شدن هستند.

از این فرصت برای کسب دانش و مهارت‌های جدید استفاده کنید. زمان خود را تنظیم کنید تا در حین برنامه‌ریزی برای مقابله با نوسانات اقتصادی و اعتمادسازی در تیم خود، سریع‌تر به نتایج  موردنظرتان دست‌یابید. از این فرصت برای افزایش سازگاری خود (چه ازلحاظ شخصی و چه ازلحاظ حرفه‌ای) بهره‌ ببرید. بهینه‌سازی را در تمام سیستم‌های خود اعمال کرده و سعی کنید آزادی شغلی در نحوه و مکان مورد نظر خود را حفظ نمایید!

«اکنون وقت آن است که فرصت‌های خود را در میانه این بحران عظیم پیدا کنید».

پیش‌بینی اوضاع و برنامه‌ریزی از قبل برای آنچه در سال ۲۰۲۱  و پس از آن رخ می‌دهد، اقدامی عاقلانه است، بنابراین چرا با توجه به این روندهای نوظهور رهبری آینده‌ای را ترسیم نمی‌کنید که در آن می‌توانید همه چیز را تغییر دهید و شوک رخدادهای غیرمترقبه سال گذشته را جبران نمایید؟ آینده‌ای که در آن از فرصت‌ها و آزادی‌های جدیدی که این تغییرات نوید می‌دهند لذت ببرید و از آنها بهره‌مند شوید.

مطالعه بیشتر: برنامه‌ریزی استراتژیک چیست؟

منبع: INSPIRING LEADERSHIP NOW